Krajowe programy ułatwień

Obywatele państw trzecich, którzy często podróżują do Europy, mogą korzystać z odstępstw od szczegółowej kontroli po przyjeździe w ramach krajowych programów ułatwień. Programy te ułatwiają przekraczanie granic dzięki temu, że informacje o wcześniejszych pobytach obywateli państw trzecich w krajach europejskich korzystających z EES lub o odmowach wjazdu do tych krajów będą przekazywane funkcjonariuszom straży granicznej.

Odstępstwa te mają charakter przywilejów – żaden kraj europejski korzystający z EES nie jest zobowiązany do ich przyznania. Dotyczą one również konkretnych krajów – odstępstwo w jednym kraju europejskim nie jest ważne w innym kraju europejskim, chyba że kraje te zawarły odpowiednie porozumienie.

Jeżeli podróżny uzyska dostęp do krajowego programu ułatwień, funkcjonariusze straży granicznej na danym terytorium mogą odstąpić od weryfikacji:

• miejsca wyjazdu i miejsca docelowego podróży,
• celu planowanego pobytu oraz – w stosownych przypadkach – odpowiednich dokumentów uzupełniających oraz
• posiadania wystarczających środków na pokrycie kosztów utrzymania na czas i cel planowanego pobytu, powrót do państwa pochodzenia lub tranzyt do państwa trzeciego (lub możliwości uzyskania tych środków w sposób legalny).

Programy te nie dotyczą osób korzystających z prawa do swobodnego przemieszczania się na mocy prawa Unii. Zgodnie z odpowiednimi przepisami (art. 2 pkt 5 rozporządzenia (UE) 2016/399) osobami korzystającymi z prawa do swobodnego przemieszczania się na mocy prawa Unii są:

• obywatele Unii,
• obywatele państw trzecich będący członkami rodziny obywatela Unii korzystającego z prawa do swobodnego przemieszczania się oraz
• obywatele państw trzecich i członkowie ich rodzin, którzy na mocy porozumień pomiędzy UE i jej państwami członkowskim a tymi państwami trzecimi korzystają z takich samych praw do swobodnego przemieszczania się jak obywatele Unii.

Kryteria kwalifikowalności

Aby móc skorzystać z krajowego programu ułatwień, należy:

• spełniać warunki wjazdu na terytorium wybranego kraju,
• posiadać ważny dokument podróży oraz, w stosownych przypadkach, ważną wizę lub ważny dokument pobytowy,
• potrafić uzasadnić częste podróże do krajów europejskich korzystających z EES,
• przedstawić dowody potwierdzające zgodne z prawem wykorzystanie wiz, status ekonomiczny w kraju zamieszkania oraz zamiar opuszczenia danego kraju europejskiego przed końcem okresu dozwolonego pobytu oraz
• udowodnić posiadanie środków finansowych na czas całego planowanego pobytu w danym kraju europejskim (lub możliwości pozyskania takich środków w legalny sposób).

Podróżni mogą sprawdzić, czy kwalifikują się do krajowego programu ułatwień (informacje te zostaną udostępnione w późniejszym terminie).

Czas trwania

Podróżni, którzy wykażą, że spełniają kryteria kwalifikowalności, uzyskają dostęp do krajowego programu ułatwień na maksymalnie 1 rok.

Przedłużenie podlega corocznej ponownej ocenie kwalifikowalności i jest ważne:

• przez maksymalnie 5 lat lub
• do czasu utraty ważności dokumentu podróży, wizy wielokrotnego wjazdu, wizy długoterminowej lub dokumentu pobytowego, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.

Możliwość odwołania

Jeżeli okaże się, że podróżny nie spełnia już kryteriów kwalifikowalności, dostęp do krajowego programu ułatwień może zostać cofnięty.

Konsultacje między krajami europejskimi

Jeżeli kraj europejski odpowiedzialny za rozpatrzenie wniosku o skorzystanie z krajowego programu ułatwień ma wątpliwości co do dostarczonych informacji, oświadczeń lub dokumentów uzupełniających, może przed wydaniem ostatecznej decyzji skonsultować się z innymi krajami europejskimi.